Skip to main content

Tag: uwaga słuchowa

Selektywność

Selektywność to zdolność do odbierania pojedynczych i szybko następujących po sobie dźwięków (sekwencyjne przetwarzanie dźwięków). Ma ona krytyczne znaczenie dla rozróżniania dźwięków mowy, a więc dla analizy i syntezy słuchowej.

Jeżeli usłyszysz osoby mówiące w obcym języku, bardzo odległym fonetycznie od języka polskiego, najczęściej nie jesteś w stanie rozróżnić pojedynczych głosek i słów. Jest on zupełnie niezrozumiały (np. japoński, fiński etc.). Nie słyszysz wyrazów, a jedynie „plamy dźwiękowe”. Nasza zdolność do selektywności, tzn, szybkiego rozróżniania/analizy dźwięków) pracuje najlepiej dla tych zakresów częstotliwości, które są charakterystyczne dla języka ojczystego. Oczywiście, nie znając nawet włoskiego jesteśmy w stanie od razu usłyszeć i powtórzyć słowa a nawet zdania wypowiadane w tym języku, gdyż jest on dla nas bardzo bliski, jeśli chodzi o zakres częstotliwości.

Gdy dziecko ma trudności w tym zakresie, nie usłyszy pojedynczych głosek, lecz „plamy dźwiękowe”, „zbitki” dwóch, trzech głosek jako jeden dźwięk. W trakcie rozwoju kompensuje ten problem dzięki temu, że poznaje litery, zaprząga do pracy wyobraźnię i pamięć. Ćwiczy swój umysł po to, żeby pokonać ograniczenia uwagi słuchowej. Ćwiczenie jest dobre, ale dysleksja nigdy nie zostanie pokonana, a sukcesy w nauce i rozwoju zostają okupione nadludzkim wysiłkiem. Zresztą nie wszystkim dzieciom wystarcza woli walki, ambicji i intelektu, jak również wsparcia i pracy rodziców.
Skutkuje to problemami w słyszeniu i rozumieniu innych osób, opóźnionym rozwojem mowy, trudnościami w czytaniu, pisaniu, rozumieniem tekstu, rozumieniem zadań. Dziecko zamiast skupić się na treści i poszukiwaniu sensu skupia się na tym, żeby po prostu zrozumieć słowa.

Automatycznie pojawia się całe spektrum zaburzeń związanych z dysleksją, jak również trudności w przyswojeniu języka obcego.

Trening Tomatisa poprzez nagłe, losowe zmiany słyszanego zakresu częstotliwości ćwiczy selektywność i trenuje dwa ważne mięśnie w uchu środkowym oraz mózg, który nimi steruje w realizacji zmian, które dostosowują mechanizmy uwagi słuchowej do szybkich zmian natężenia i wysokości dźwięków. 

 

Lateralizacja słuchu

Człowiek nie jest zbudowany symetrycznie. Różne funkcje są podzielone pomiędzy prawą i lewą stronę ciała. Dla większości ludzi dominującą w wykonywaniu czynności jest oczywiście prawa ręka. Z dominacją strony ciała mamy również do czynienia w przypadku nóg, oczu i oczywiście uszu. 

Jedno z podstawowych założeń Profesora Tomatisa mówi, że uchem dominującym dla sekwencyjnego przetwarzania dźwięków, w tym mowy, powinno być ucho prawe (niezależnie od tego, czy dominującą ręką jest ręka prawa, czy lewa, ponieważ w większości przypadków ośrodki mowy znajdują się w lewej półkuli mózgu. Drogi nerwowe w większości są skrzyżowane, więc do tej półkuli docierają głównie informacje z przeciwległej, a więc prawej strony ciała.

Koncepcja Tomatisa, wyjaśniająca fakt ulokowania się ośrodków mowy w lewej półkuli jest nadzwyczaj prosta; para nerwów, która unerwia krtań nie jest symetryczna – nerw z prawej strony jest krótszy i impulsy nerwowe z mózgu do krtani biegną szybciej z lewej półkuli… Jest to idea profesora Tomatisa. Jeżeli mamy do czynienia z dominacją ucha lewego lub dominacją nieustaloną – zbyt wiele obszarów mózgu jest zaangażowanych w analizę i syntezę słuchową. Impulsy nerwowe, zamiast biec najkrótszą drogą do ośrodków mowy, które znajdują się w lewej półkuli, muszą zaangażować po drodze wiele obszarów mózgu, które powinny realizować inne czynności. W konsekwencji oznacza to, że dla wielu innych funkcji poznawczych (np. rozumienie treści wypowiedzi, zapamiętywanie i in.) zakres uwagi siłą rzeczy musi być bardziej ograniczony. 

Uwaga jest zbyt zaabsorbowana na świadomym poziomie w rozumienie i produkcję wypowiedzi, aby zająć się innymi zadaniami. Wiadomo prawie powszechnie, że zakres pamięci świeżej wynosi 7 +/- 2 elementy. Zaburzenia dominacji ucha (tzn. lateralizacji), wg profesora Tomatisa prowadzą do trudności w koncentracji uwagi i zapamiętywaniu. Osłabiają proces uczenia się. 

Sam, w bardzo prosty sposób możesz sprawdzić, które Twoje ucho jest dominujące dla mowy. Wystarczy zwrócić uwagę, przy którym uchu trzymasz telefon podczas rozmowy… Jeśli do prawego – jest to w porządku. Jeśli do lewego – wyobraź sobie, że twoje przetwarzanie słuchowe nie przebiega najprostszą drogą. Informacja wędruje najpierw do prawej półkuli, a dopiero później, przez spoidło wielkie do ośrodka mowy w płacie skroniowym lewej półkuli. A to wszystko kosztuje: czas, energię i obciąża pamięć. 

Poprzez terapię Tomatisa stopniowo przywracamy naturalną dominację prawego ucha dla mowy i dzięki temu poprawiamy funkcjonowanie uwagi i kontrolę nad własnym głosem.

Kim jestem?

Mariusz Krzaczek, Tomatis

Spotkanie z Metodą dra Tomatisa

Nazywam się Mariusz Krzaczek. Jestem psychologiem. Od 2010 roku posiadam certyfikat Konsultanta Metody Tomatisa, wydany przez Tomatis Developpement z Luksemburga.

Moją pasją jest neuropsychologia. Jestem absolwentem Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, gdzie w obszarze psychologii klinicznej zostałem „zarażony” neuropsychologią.

Moim promotorem był Pan Profesor Marceli Klimkowski, uczeń twórcy obowiązującego do dzisiaj podejścia funkcjonalnego, Aleksandra Łurii. Było to już jakiś czas temu, jednak, niezależnie od mojej roli zawodowej, ta pasja ciągle mi towarzyszy i prowadzi do stałego rozwoju w tym obszarze.

  • Zawsze tworzę indywidualny program terapii słuchowej. Powstaje na podstawie wywiadu oraz badania uwagi słuchowej
  • Poprzez to badanie monitoruję przebieg treningu, realizując kolejne badania pomiędzy sesjami.
  • W przypadku pacjentów, w stosunku do których nie jest możliwe przeprowadzenie badania uwagi słuchowej, poprzez strukturyzowany wywiad z rodzicami i obserwację dziecka identyfikuję zaburzone sfery uwagi słuchowej i również buduję indywidualny program terapii.

Tworzę programy na podstawie zdobytej wiedzy, jak również osobistego doświadczenia. Wypracowane z latami zasady i wzorce cechuje tendencja do dbania o dobry stan funkcjonowania osoby realizującej trening. Dbam o to, aby nie pojawiły się, negatywne zachowania w postaci impulsywności, czy zwiększonej nadwrażliwości.

Nie obiecuję „wyleczenia”. Terapia Tomatisa jest treningiem w bardzo konkretnie zdefiniowanych obszarach funkcjonowania. W trakcie terapii ulegają one stopniowej poprawie, co nie oznacza, że automatycznie leczymy problem.

Dzięki terapii Tomatisa na poziomie fizjologii, procesów uwagi i przetwarzania informacji słuchowej powstaje lepsza podstawa do szybszej, bardziej efektywnej nauki i reedukacji.

Droga zawodowa

Początek mojej zawodowej kariery obejmuje pracę psychoterapeutyczną z osobami dorosłymi z kręgu uzależnienia i współuzależnienia. Współtworzyłem kompleksowy program terapii uzależnienia od alkoholu w szpitalu psychiatrycznym w Lublinie. Zajmowałem się również diagnozą psychologiczną dzieci i młodzieży.

Posiadam doświadczenie i kompetencje w obszarze psychologii stosowanej, jako trener i coach biznesowy.

Moje zainteresowania doprowadziły mnie na pogranicze neurofizjologii i neuropsychologii. Trening funkcjonowania na poziomie sensorycznym, jaki stanowi nowatorska metoda profesora Tomatisa nie mogły pozostać przeze mnie niezauważone, zwłaszcza dlatego, że muzyka poważna towarzyszy mi w życiu od zawsze. Porusza serce i dodaje energii.

Tak więc moje pasje – nauka o mózgu i muzyka poważna doskonale współbrzmią ze sobą w metodzie dra Tomatisa.

Pierwsze szkolenie z zakresu audio-psycho-fonologii odbyłem w roku 2008. Było ono prowadzone przez panią Małgorzatę Szurlej, uczennicę dra Tomatisa. W roku 2010, w celu poszerzenia swoich umiejętności zdecydowałem się na kurs zorganizowany bezpośrednio przez Tomatis Developpement S.A. i prowadzony przez wieloletnich uczniów i współpracowników twórcy metody i oficjalnych trenerów, Valerie Gas i Jean-Pierre Granier’a. Ukończyłem je w pierwszej grupie osób przeszkolonych przez Tomatis Developpement w Polsce na poziomie Konsultanta.

Terapia w domu

Terapia w warunkach domowych

Czas trwania terapii

Liczba cykli słuchania muzyki zależy od wielu czynników, z których najistotniejsze to rodzaj i nasilenie problemów. W przypadku przeciętnego nasilenia trudności (np. dysleksja) przeciętnie potrzebujemy około 3 sesji, aby osiągnąć znaczącą poprawę funkcjonowania. W sytuacji nasilenia problemów (spektrum autyzmu) wskazanych jest co najmniej 6 sesji rocznie. Terapia może trwać nawet do 3-4 lat.

Procedura treningu słuchowego

Dzienna porcja muzyki to co najmniej godziny słuchania.

Pierwszy cykl co najmniej 30 godzin w ciągu 15 dni

Przerwa po pierwszym cyklu – od 4 do 6 tygodni od zakończenia poprzedniego etapu.

Drugi cykl to co najmniej 16 godzin muzyki. Kolejne 16-godzinne cykle mają miejsce co 6 do 8 tygodni. Równolegle z terapią (również pomiędzy cyklami) bardzo wskazana jest aktywna praca z głosem, np.:

  • głośne czytanie w domu (co najmniej 30 minut)
  • śpiew
  • terapia logopedyczna
  • ćwiczenia emisji głosu

Podczas słuchania muzyki należy wyeliminować czynności, angażujące czynność słuchania i mowę oraz mięśnie twarzy. Nie są wskazane:

  • czytanie książek

  • oglądanie telewizji, słuchanie radia
  • prowadzenie rozmów
  • gry angażujące myślenie słowne (np. srabble)
  • jedzenie
  • żucie gumy

Wskazane aktywności podczas treningu to:

  • układanki
  • puzzle
  • rysowanie/malowanie
  • gry angażujące wyobraźnię wzrokową (myślenie słowne w małym natężeniu)
  • spacer w cichej okolicy
  • drzemka, sen 🙂

Terapia słuchowa z punktu widzenia pacjenta polega na słuchaniu muzyki przez słuchawki. Jest to odpowiednio dobrana muzyka Mozarta oraz chorały gregoriańskie.

Program terapii składa się z odpowiednio dobranych pod kątem pacjenta fragmentów muzyki z indywidualnie dopasowanymi przez Konsultanta Tomatisa parametrami, dotyczącymi:

  • tzw. 'bramkowania’ które powoduje ćwiczenie mięśni w uchu środkowym (efekt Tomatisa), przedsionka (zmysł równowagi) i struktur mózgu sterujących mechanizmami uwagi słuchowej
  • przewodnictwa powietrznego i kostnego w odniesieniu do opisanych powyżej elementów
  • lateralizacji – wzmacniania dominacji ucha prawego dla czynności powiązanych z mową
  • filtrów dolno- i górnoprzepustowych
  • aktywnej pracy z mikrofonem – ćwiczenia mowy przy użyciu ucha elektronicznego na kolejnych etapach treningu.

Program terapii powinien być zbudowany indywidualnie w oparciu o badanie uwagi słuchowej, które jest realizowane przy użyciu audiometru. Służy ono również do weryfikacji postępów treningu. Pierwsze zmiany w funkcjonowaniu są rejestrowane właśnie poprzez badanie, ponieważ zmiany rozwojowe są o wiele bardziej rozciągnięte w czasie.

Tomatis
Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.